Euskal Herriko etxalde gehienek sagardoia edo fruitu arbolak bazituzten etxe-inguruan : sagarrondo, udareondo, arantze, gerezitze edo mertxikondo.
Baitezpadakoa da lekuko fruitu-mota zaharrak ez galtzera uztea, lekuko eguraldia eta lurrari eginak baitira. Sagartzea eta Xapata gerezi ekoizleen elkarteen lana ohargarria da.
Azken urtetan, Idoki etxe ekoizle batzuek fruituen balorizatzeko xedea hartu dute, fruitu arbolekin eta fruitu ttipiekin : marrubia, masusta gorria, andere-mahatsa, masusta, andere-mahats gorria, arabarba, etabar...
Fruitu onduak baizik ez dira biltzen, ahalaz eskuz fruituaren kalitatea begiratzeko.
Itsas-Mendi batasunean elkartzen dira Maryse eta Patxi DOYHARCABAL. Laborari gaztek etxaldeko ekoizpen guziak balorizatzen dituzte salmenta zuzenari esker.
(Bideoa ikusteko - irudia klikatu)
Bidarraiko sagardoian : sasoineko fruituak eskuz biltzen dituzte eta berek lantzen dituzte erreximenta eta fruitu-bahaki gisa.
ITSAS-MENDI etxaldea, hobeki ezagutzeko : www.idoki.org/itsas-mendi/
Etxaldeko fruituak goza ditaizke urte osoan : erreximenta, gelera, bahakia/coulis, fruitu jusa, ziropa, konpota eta fruitu-pastan.
Fruitu arbolen sasoina : Itsasuko gerezia (maiatza-ekaina), abrikota/arbeletxea (uztaila), ahabia (uztaila) nektarina (uztaila-agorrila), arana (agorrila-iraila), mahastietako mertxika (iraila hatsarrea), kiwaï (iraila), irasagarra (urria), udarea (udatik-negua arte), kiwi (urtarrila-apirila).